| Summary |
ละครหลวงครั้งรัชกาลที่ 4 เมื่อเริ่มรัชกาล ยังไม่มีละครหลวง เพราะละครหลวงเลิกไปเสียแต่ครั้งรัชกาลที่ 3 ต่อมาสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี ทรงหัดละครเด็กผู้หญิงในพระบรมมหาราชวัง แต่ไม่ทันได้ออกแสดง สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสฯ สิ้นพระชนม์ ต่อมาเมื่อทรงรับช้างเผือกสู่พระบารมี ในปี พ.ศ.2396 จึงทรงโปรดให้รวมละครของสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสฯ ฝึกหัดเป็นละครหลวงได้ออกแสดงเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.2397 ในรัชกาลนี้ ทรงโปรดอนุญาตให้เจ้านาย ขุนนาง และผู้มีบรรดาศักดิ์หัดละครผู้หญิงขึ้นได้ แต่ได้ขอจำกัดสิทธิ์บางประการไว้สำหรับละครหลวง เช่น รัดเกล้ายอด เครื่องแต่งตัวลงยา พานทอง หีบทอง ซึ่งใช้เป็นเครื่องยศ เครื่องประโคมแตรสังข์ เป็นต้น และทรงตั้งภาษีโขน-ละคร เพื่อให้เจ้าของละครได้ช่วยเหลือแผ่นดินบ้าง
ที่มา:
ประเมษฐ์ บุณยะชัย. “การละครยุคต้นรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 1-5,” ดนตรีไทยอุดมศึกษา. ครั้งที่ 25 : หอประชุมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2537. หน้า 69-81. |
