พระวิสัยทัศน์ด้านสิทธิเสรีภาพ

การนับถือศาสนา

ในรัชสมัยของพระองค์มีมิชชันนารีเข้ามาเผยแพร่ศาสนาหลายคณะ การเข้ามาเผยแพร่ศาสนาเป็นยุทธวิธีหนึ่งของชาติตะวันตก ดังนั้นพระองค์จึงทรงอนุญาตให้ราษฎรมีสิทธิเสรีภาพในการเลือกนับถือศาสนาได้ตามอัธยาศัย และสามารถประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่นับถือได้ โดยทรงแนะนำให้ราษฎรคิด ไตร่ตรอง และเลือกนับถือศาสนาที่เป็นที่พึ่งทางปัญญา มิใช่เลือกตามผู้อื่นหรือเลือกตามธรรมเนียม ดังที่ทรงประกาศว่า อนึ่งการแสวงหาแลถือศาสนา ซึ่งจะเป็นที่พึ่งของคนในชาตินี้ก็เป็นการดี สมควรเป็นที่ยิ่งแล้ว ควรที่ท่านทั้งปวงทุก ๆ คน ควรจะตริตรองใคร่ครวญ ด้วยปัญญาตนเอง เมื่อเห็นคุณประจักษ์ว่าศาสนาใดในหมู่ใด พวกใด จะเป็นที่พึ่งได้ ควรแก่ปัญญาแล้วก็จงถือแลปฏิบัติตามศาสนานั้นโดยน้ำใจตนเอง(ประกาศเลขที่ 165) และสำหรับพระภิกษุสงฆ์นั้น แม้พระองค์จะทรงก่อตั้งธรรมยุติกนิกาย แต่พระองค์ทรงให้สิทธิให้สิทธิเสรีภาพแก่พระภิกษุสงฆ์ในการ เลือกปฏิบัติตามแนวทางของธรรมยุติกนิกาย หรือตามแนวทางมหานิกายก็ได้