Search

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ

พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา
ภาพจาก : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
เจ้าจอมมารดาเที่ยงพระสนมเอก
ภาพจาก: ประชุมภาพประวัติศาสตร์แผ่นดิน สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๔๘. หน้า ๓๙.

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ เป็นพระเจ้าลูกเธอที่ประสูติเมื่อต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับ เจ้าจอมมารดาเที่ยง ประสูติ เมื่อวันศุกร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๘ ค่ำ ปีชวด จัตวาศก จุลศักราช ๑๒๑๔ ตรงกับวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๓๙๕ ชาววังทั่วไปพากันออกพระนามว่า “พระองค์ใหญ่โสมฯ” บ้าง “พระองค์ใหญ่” บ้างตามถนัด ทรงมีพระอนุชา และพระขนิษฐภคินีร่วมพระชนนีเดียวกัน ๙ พระองค์

พระเจ้าลูกเธอ พระองค์หญิงเจ้าโสมาวดี
ภาพจาก : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
กรมพระสมรรัตนสิริเชษฐ (แถวนั่งองค์ขวา)
ภาพจาก : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ

พระราชพิธีฉัตรมงคล ปีพุทธศักราช ๒๔๔๖ ประจวบกับเป็นปีซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จดำรงสิริราชสมบัติมาครบสองเท่าของรัชกาลที่ ๔ จึงทรงพระราชดำริว่า พระพี่นางเธอพระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา เป็นพระเจ้าลูกเธอ อันพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระเมตตามาก ได้ฉลองพระเดชพระคุณสนิทมากยิ่งกว่าพระองค์อื่น ๆ ด้วยพระปรีชาว่องไว ในราชกิจทั้งปวง และมีอัธยาศัยโอบอ้อมอารีกว้างขวางในหมู่พระบรมวงศานุวงศ์ และทรงพระอุตสาหะดูแล บังคับบัญชาการฝ่ายใน ให้สำเร็จไปตามพระราชประสงค์ และราชประเพณี ทรงพระปรีชาสามารถในราชกิจเก่าใหม่ ตั้งพระราชหฤทัยจงรักภักดีเป็นอันมาก จึงมีพระบรมราชโองการทรงสถาปนา พระเจ้าพี่นางเธอพระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา เป็นพระองค์เจ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า “พระเจ้าพี่นางเธอ กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ” ทรงศักดินา ๑,๕๐๐ ตามพระราชกำหนดอย่างพระองค์เจ้าต่างกรมในพระบรมมหาราชวัง